Waarom de iPad wint van Android tablets

Waar Apple's iPad de wereld in een flits veroverde, stellen de Android-alternatieven tot nu toe teleur. Wat maakt de iPad zo anders?

Ik heb me gruwelijk verslikt in de iPad. Laat ik het maar gewoon toegeven: ik zag helemaal niks in het ding. Jarenlang probeerden allerlei fabrikanten het fenomeen tablet-pc van de grond te tillen, totdat ze het opgaven en berusten in het beeld dat de tablet veroordeeld was tot niche-toepassingen in de gezondheidszorg en pakhuizen. En dan komt Apple vol zelfvertrouwen met iets dat op het oog precies hetzelfde is, en verovert de hele wereld. In één klap. Alsof het niets is. Alsof de iPad was waar iedereen al die tijd op zat te wachten.

Ik was niet de enige die stijl achterover sloeg. Alle andere fabrikanten hadden zich er al lang bij neergelegd dat het tablet-formaat nooit een groot verkoopsucces zou worden. Maar toen Jobs zijn kunstje flikte, wisten ze niet hoe snel ze hun designteams terug de studio in moesten sturen. En ze hadden geluk, want Google was juist bezig met een OS dat uitermate geschikt leek voor dit klusje. Het moest alleen nog even af…

Inmiddels is de eerste serieuze Android tablet verkrijgbaar, maar het resultaat valt een beetje tegen. Wat heet: van de Motorola Xoom zijn (volgens analist Trip Chowdhry) tot nu toe slechts zo’n 25.000 stuks verkocht. Motorola Mobility spreekt zelf van 250.000 stuks, maar dat zijn alleen de exemplaren die aan winkels zijn uitgeleverd – over daadwerkelijke verkopen zegt dat niets. Maar sowieso: Apple’s iPad ging in veel minder tijd maar liefst 2,5 miljoen keer over de toonbank – en dat hadden er zelfs meer kunnen zijn als Apple er maar genoeg had laten produceren.

Er zijn inmiddels al meer tablets op Android-basis aangekondigd, maar zelfs ik kan zien dat geen van die tablets dezelfde aantrekkingskracht heeft als de iPad. Misschien ben ik gewoon niet de juiste persoon om dit te beoordelen, maar ik zie geen van de tot nu toe gepresenteerde alternatieven een deuk schoppen in het iPad-imperium.

Wat is de truc?
Wat gebeurt hier nou precies – waar zit hem dat nou in? Is dat nou het beroemde Apple-effect? Heeft Jobs het kattekruid van de computerwereld in handen? Dat kan het toch niet zijn – de iPhone was net zo’n overweldigend succes in de smartphone-wereld, maar inmiddels hebben de Android-telefoons in pure verkoopcijfers die Apple-foon al ingehaald. Voor het einde van dit jaar is Android de koning op smartphone-gebied, zeggen de analisten. iPhone blijft op een marktaandeel van 25 tot 30 procent staan (in de VS), BlackBerry houdt 10 tot 15 procent, en de overige platforms zijn verwaarloosbaar. Zelfs op de zakelijke smartphonemarkt regeert Android tegen 2012.

Maar voor de tablets ziet het er een stuk minder rooskleurig uit. RIM’s PlayBook (ook een Android-variant) werd met hoongelach ontvangen. Eigenlijk maken alle tot nu toe gepresenteerde tablets een hulpeloze indruk. Als je ze ziet, waan je je ineens weer terug in de tijd dat de tablets al waren opgegeven. Ik kan het niet nalaten me af te vragen waarom we ook al weer dachten dat ze nu ineens wel een succes zouden worden? Oh ja, de iPad…

Het kan natuurlijk gewoon te vroeg zijn. Het heeft ook een tijdje geduurd voordat Android smartphones op gang kwamen. Apple heeft de neiging zijn nieuwe producten met een enorme knal te lanceren, maar Google is meer van de gestage benadering. De eerste Android-telefoons waren ook niet direct geweldige alternatieven voor de smartphone, maar juist de voortdurende ontwikkeling van zowel het platform als het hardware-aanbod heeft ze uiteindelijk ver gebracht. Misschien is het een kwestie van tijd en zitten de fandroids gewoon weer te wachten tot het moment daar is om de overstap te wagen.

Maar er kan ook iets anders aan de hand zijn. Er is namelijk een belangrijk verschil tussen wat Google (en trouwens ook Microsoft) met het tablet-platform doet, en hoe Apple het concept benadert. Het is subtiel, maar het zou wel eens kunnen verklaren waarom Apple het heeft gered waar de rest het nooit van de grond kon krijgen.

Geen computer
Apple’s iPad is geen laptopvervanger. Critici (en ik geloof dat ik me er ook aan heb bezondigd) vroegen zich af waarom je een iPad zou nemen als je voor hetzelfde geld ook een laptop of voor minder zelfs een netbook kon krijgen, met betere technische specificaties – maar dat is niet hoe een iPad bedoeld is. Mensen die een iPad gebruiken, hebben daarnaast een pc, een netbook of een laptop staan voor het zwaardere werk. Ze gebruiken hun iPad voor entertainment, als naslagwerk, als gemakkelijk alternatief voor in de woonkamer of onderweg: beter hanteerbaar dan een pc, beter beeld dan een smartphone. Apple heeft een niche gevonden tussen de laptop en de smartphone in. Het gaat daarbij niet om harde technische prestaties – het gaat om gebruiksgemak, om de ervaring.

Het probleem is dat de andere tablet-platforms blijven hangen op oude pc-uitgangspunten. Dat is ook wat je hoort van de leveranciers: de onze is sneller, groter, krachtiger. Desnoods goedkoper. Maar niemand zegt: de mijne is prettiger, vloeiender, inuïtiever. Daar is Android ook helemaal niet voor gemaakt. Android is, net als Windows, een platform voor en door computergebruikers. Ik ben er zelf een; ik ‘snap’ het Android-systeem veel beter dan de Apple-omgeving. Maar ik ben dan ook geen iPad-fan. Dat is een andere doelgroep, een ander soort gebruikers, een ander soort gebruik.

Als het gaat om platforms die het moeten hebben van techniek, om platforms die moeten kunnen werken, dan was het tablet-formaat al kansloos en dan is het dat nog steeds: pc’s en laptops met hun toetsenborden, muizen en keiharde specs zijn veel beter geschikt voor arbeid. Er is geen grote doelgroep van mensen die op de bank bij de tv of op het terras in de zon of ’s avonds in bed nog even lekker willen werken.

Harder, better, faster, stronger
Weet je waar me dit aan doet denken? Aan de fase waarin allerlei leveranciers van topzware bedrijfssoftware de neus ophaalden voor ultralichte cloudsystemen. Cloud? Dat kan nooit de prestaties leveren die wij met onze supersystemen kunnen halen. Google Docs? Dat kan toch nooit een alternatief zijn voor ons superieure Office. In de loop der jaren is IT teveel het domein geworden van computernerds (zoals ik, al ben ik bezig mijn leven te beteren). IT draaide om specificaties. Sneller en meer was altijd beter.

Het grappige is dat ik jaren terug al heb geroepen dat het zo langzamerhand wel genoeg was met die voortdurende versnelling. Mijn toenmalige pc deed wat hij moest doen; wat mij betreft hoefde de volgende generatie echt niet meer te kunnen – volgens mij werd het tijd om hetzelfde beter te doen. Waarom, om maar eens wat te noemen, doet een pc er nog steeds minuten over om op te starten?

Dat was ook de reden dat ik toen weinig geloof had in de multimediacomputers, de huiskamersystemen, de ‘stap naar de woonkamer’ die de computer middels mediacentra zou gaan maken. In de woonkamer, redeneerde ik, wil niemand hoeven werken. Op de bank voor de tv wil je vermaakt worden, wil je ontspannen. De toenmalige computersystemen waren daar eenvoudigweg niet geschikt voor.

De iPad begrijpt dat. Jazeker: als alternatief voor een computer of een smartphone of een laptop of een netbook is het niks. Technisch gezien. Maar als aanvulling op dergelijke systemen voorziet het ding klaarblijkelijk in een behoefte – een behoefte die de computerindustrie wel heeft gezien, maar waar het tot nu toe geen fatsoenlijke invulling aan is gegeven.

Behalve door Apple.

En als je me nu vraagt waarin nou het verschil zit, wat Apple nu anders maakt dan de rest, en wat Steve Jobs wel ziet wat de rest heeft gemist, dan is het simpelweg de mens achter de computer.

Het beeld dat vrijwel de hele computerindustrie heeft van wat de gebruiker wil, is scheef. De focus heeft te lang gelegen op meer, in plaats van beter. Zo lang zelfs, dat ons publiek graag genoegen neemt met minder – veel minder zelfs, als het maar beter is, beter aansluit op onze behoeften, dan wat we tot nu toe hebben gekregen. Niet weer harder, sneller en sterker, maar strakker, simpeler en mooier.

Leg dat maar eens uit aan je developmentteam.
ComputerWorld